Mooie initiatieven ontstonden en al snel wisten we creatieve oplossingen te vinden. Bedrijven die nagenoeg stil lagen omdat de horeca gesloten was, zijn direct gaan leveren aan consumenten of zijn een (versnelde) samenwerking aangegaan met lokale supermarkten.
Nu keren we stap voor stap terug naar het nieuwe normaal en wennen we aan de 1.5 meter maatschappij. Voedingsproducenten gaan op onderzoek uit om hun bedrijf minder afhankelijk te laten zijn van een afzetmarkt. Daarnaast stopt het HACCP certificatieschema voor voedselveiligheid per 1 januari 2021 en dient er een andere certificering van het bedrijf voor in de plaats te komen.
Een aantal punten waar u alvast over na kunt denken:
1. Kies uw afnemers
Overweeg welke afnemers u in de toekomst wilt gaan bedienen. Zijn deze lokaal, regionaal, landelijk of internationaal gevestigd? Daarnaast speelt het marktsegment ook een rol. Zijn uw nieuwe afnemers dan retailers, grote ketens, de out-of-home markt, horeca of juist particulieren?Bij verbreding van de afzetmarkt door in plaats van lokaal nu regionaal te gaan leveren (of zelfs landelijk), moeten vooral wijzigingen op het gebied van productie, logistiek en distributie worden doorgevoerd. Bij verbreding van afnemers in een ander marktsegment kan de wens - en in sommige gevallen de eis - van certificering een rol spelen.
2. Welk certificaat is nodig?
Ga bij uw potentiele afnemers na welk certificaat gewenst is. Dit kan namelijk verschillen per afnemer. Zet alle wensen op een rijtje en kies voor het certificaat dat het beste past. Wanneer productie in de foodsector uw hoofdactiviteit is, heeft u ongetwijfeld te maken met voedselveiligheid en productkwaliteit. De meest gevraagde certificeringen voor Nederlandse bedrijven zijn BRC, IFS, ISO 22000 en FSSC 22000. Bedenkt u zich wel dat de voornaamste reden voor de keuze van een van deze certificeringen de wens van de afnemer is.3. Welke certificeringsinstanties (voedselveiligheidsnormen) zijn er in Nederland?
Allereerst is het goed om toe te lichten dat een certificering een kwaliteitssysteem behelst. Een kwaliteitssysteem omvat een geheel van overzichten, processchema’s, procedures, werkinstructies en registratieformulieren. Dit geheel is nodig om het productieproces te beschrijven en ondersteunen. Er zijn twee kwaliteitssystemen, namelijk een voedselveiligheidssysteem en een kwaliteitsmanagementsysteem. Ze lijken erg veel op elkaar, alleen al de benaming kan verwarrend zijn, maar er zijn wel degelijk verschillen.Voedselveiligheidssysteem en kwaliteitsmanagementsysteem, wat is het verschil?
In een voedselveiligheidssysteem worden afspraken over de manier van werken vastgelegd. In voedselveiligheidsnormen staan de eisen die gesteld worden aan uw voedselveiligheidssysteem. Een voedselveiligheidssysteem bevat bijvoorbeeld eisen uit de wetgeving en codex Alimentarius. De Codex Alimentarius Commission (Codex) is een internationaal forum waaraan door 189 landen en één organisatie (Europese Unie) wordt deelgenomen. Dit forum ontwikkelt internationale normen voor voedselproducten, met als doel de internationale volksgezondheid te beschermen en de eerlijkheid van de handel in voedselproducten te bevorderen. Het systeem richt zich op het beschrijven van processen en het in kaart brengen van voedselveiligheidsgevaren. Ook bevat het systeem de beheersing van potentiële gevaren. Zo kan uw bedrijf, met behulp van dit systeem, veilig produceren.Een kwaliteitsmanagementsysteem is een uitbreiding van een voedselveiligheidssysteem. Het systeem bevat onderwerpen zoals managementbetrokkenheid en communicatie. Deze onderwerpen zijn vastgelegd in procedures en werkinstructies. Bedrijven die aandacht hebben voor deze onderwerpen werken een stuk effectiever en efficiënter.
Het is dus belangrijk de eisen en wijzen van beoordeling goed door te nemen, voordat u besluit over te gaan tot certificering. Met een certificering van uw bedrijf kunt u aantonen dat u de regels en eisen van het gekozen kwaliteitssysteem hebt geïmplementeerd. Dit is nodig om aan de wet en regelgeving te voldoen. Hiernaast weten de NVWA en afnemers zo dat uw bedrijf goed is georganiseerd.
Om aan te tonen dat u voldoet aan een voedselveiligheidssysteem, kunt u kiezen een externe audit uit te laten voeren volgens een van onderstaande voedselveiligheidsnormen.
BRC (British Retail Consortium)
In 1998 heeft het British Retail Consortium (BRC), de Britse brancheorganisaties van detailhandelaren, een norm gepubliceerd die een betere veiligheid en beheersing van alle consumentenproducten moest garanderen. Deze norm laat iedereen in de sector toe om beter tegemoet te komen aan de wetgeving inzake productaansprakelijkheid en voedselveiligheid. In het verleden was dit op individuele manier geregeld. Vanaf 1998 kan een derde onafhankelijke partij (de certificerende organisatie) deze taak overnemen op basis van deze internationaal erkende norm.De eisen van BRC worden regelmatig opnieuw beoordeeld, zodat deze overeenstemmen met de marktontwikkelingen en de veranderingen in de wet- en regelgeving. Daarnaast dient de norm overeen te stemmen met de criteria van ‘The Global Food Safety Initiative’ (GFSI). De norm bevat verschillende kwaliteitseisen op het gebied van voedselveiligheid, productie en omgeving. Naast BRC Food, is het mogelijk te certificeren tegen BRC Agents And Brokers, BRC Packaging, BRC Storage & Distribution.
Klik op de afbeelding om de whitepaper te lezen. IFS (International Food Standard)
De IFS norm is opgesteld voor de voedselveiligheid en kwaliteit van private label-producten door HDE, de Duitse brancheorganisatie van distributeurs van voedingsmiddelen. Later hebben ook de Franse retail brancheorganisatie FCD en Italiaanse organisaties als ANCC, ANCD en Federdistributione zich hierbij aangesloten. De IFS standaard is ontwikkeld op basis van de BRC Global Standard for Food Safety, daarom wordt de IFS standaard ook wel de Duits-Franse tegenhanger van de BRC Food genoemd. Andere varianten zijn IFS Broker en IFS Logistics.
IFS Food is, net zoals BRC Food, een GFSI erkende norm. De vraag naar IFS certificering komt met name van retailers uit Duistland en Frankrijk. Binnen IFS wordt gewerkt met een viertal zogenaamde ‘knock-out-criteria’:
- Beheersing van kritische beheerspunten
- Betrokkenheid van het management en medewerkers
- Traceerbaarheid van producten, grondstoffen verpakkingsmaterialen
- Uitvoering van corrigerende maatregelen.
De richtlijnen van IFS en BRC komen in grote lijnen met elkaar overeen. Het verschil zit met name in het auditprotocol en de manier van het beoordelen van de criteria uit de standaard. Binnen IFS wordt er gewerkt met de hierboven genoemde ‘knock-out criteria’. Indien er aan één van deze criteria niet wordt voldaan, wordt de leverancier automatisch niet goedgekeurd voor IFS. Binnen de BRC standaard worden sommige vereisten aangeduid als ‘fundamentals’. Mochten er tekortkomingen zijn op deze fundamentals, dan wordt er niet overgegaan op certificering of kan het certificaat worden ingetrokken.
In Nederland wordt met name vanuit grote retail organisaties vereist dat u als toeleverancier gecertificeerd bent volgens een kwaliteitsstandaard. In de praktijk hebben retailers, producenten en zelfs hele marktsegmenten een bepaalde voorkeur voor een specifieke certificering, vaak een GFSI erkende certificering.
Klik op de afbeelding om de whitepaper te lezen. ISO 22000
ISO 22000 is een standaard op het gebied van voedselveiligheid, ontwikkeld door de Internationale Organisatie voor Standaardisatie. Deze standaard is afgeleid van ISO 9000 en werd gepresenteerd op 1 september 2005. De volledige naam van de standaard is ISO 22000 Voedselveiligheid managementsystemen - eisen aan een organisatie in de voedselketen. Deze ISO norm is ontwikkeld met als doel een voedselveiligheidsnorm in de markt te zetten die wereldwijd geaccepteerd kan worden.
ISO 22000 is toepasbaar op de gehele voedingsketen, inclusief toeleveranciers als koelhuizen, transportbedrijven, machinebouwers en producenten van verpakkingsmaterialen. ISO 22000 vormt een middel voor op de industrie toegespitste risicoanalyse voor elke vorm van verwerking van en handel in voeding, die geïntegreerd kan worden in de ISO 9001-norm voor kwaliteitsmanagementsystemen. Er wordt van bedrijven verwacht dat ze zelf alle voor hen relevante eisen bepalen en die vervolgens hanteren. Ook de strategie die wordt gebruikt om aan deze eisen te voldoen, kan tijdens de risicoanalyse door bedrijven zelf worden bepaald.
De eisen die ISO 22000 aan een voedselveiligheidsmanagementsysteem stelt, bevatten de volgende elementen:
- Interactieve communicatie
- Systeemmanagement
- Basisvoorwaardenprogramma
- HACCP-principes
Het herkennen van de positie en de rol van een organisatie in de voedingsketen is essentieel voor een effectieve interactieve communicatie die als doel heeft de consument veilig voedsel te bieden. In ISO 22000 zijn eisen op het gebied van food defense opgenomen. Food defense is het beveiligen van de productiefaciliteit tegen opzettelijke besmettingen
FSSC 22000
De FSSC 22000 is de eerste wereldwijde norm voor de gehele keten binnen de voedingsmiddelenindustrie. De FSSC 22000 norm is gebaseerd op ISO 22000 en uitgebreid met een sectorspecifiek basisvoorwaardenprogramma en enkele aanvullende eisen op het gebied van voedselfraude. FSSC 22000 is GFSI geaccepteerd. U heeft de keuze tussen FSSC 22000 - Food en FSSC 22000 - Packaging.
4. Conclusie
In het kort, onderzoek eerst wat uw potentiele klanten wensen t.a.v. certificering. Wat is voor uw organisatie de meest haalbare en werkbare certificering? En wat moet u als onderneming aanpassen om te voldoen aan een certificering?
Ook interessant
Carel de Podcast: Het gebruik en de richtlijnen voor persoonlijke beschermingsmiddelen binnen de voedingsindustrie